Deelname aan het verkeer brengt risico’s met zich mee. Verkeersdeelnemers kunnen aan elkaar schade toebrengen, maar het kan ook voorkomen dat een eenzijdig ongeval ontstaat doordat de weg niet in goede staat is, bijvoorbeeld wanneer u als voetganger struikelt over een scheve stoep of wanneer u als fietser onderuit gaat door gaten in het wegdek. In zulke gevallen kan het slachtoffer de schade mogelijk verhalen bij degene die verantwoordelijk is voor het beheer van de weg. Dit is in de meeste gevallen de gemeente of de provincie. De juridische grondslag voor deze aansprakelijkheid is artikel 6:174 BW. Dit artikel luidt (voor wat betreft lid 1) als volgt:
“De bezitter van een opstal die niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen, en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert, is, wanneer dit gevaar zich verwezenlijkt, aansprakelijk, tenzij aansprakelijkheid op grond van de vorige afdeling zou hebben ontbroken indien hij dit gevaar op het tijdstip van het ontstaan ervan zou hebben gekend.”
In dit artikel is bedoeld dat de bezitter van een opstal (in dit geval de weg) aansprakelijk is wanneer het opstal (in dit geval de weg) niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor gevaar voor personen of zaken oplevert. Uiteraard is de bezitter van een opstal alleen aansprakelijk indien het gevaar zich verwezenlijkt. Aansprakelijkheid ontbreekt als bijvoorbeeld alle nodige maatregelen werden genomen om de gevaarlijke toestand te beëindigen, maar het gevaar zich toch verwezenlijkte. Evenmin is men aansprakelijk indien de maatregelen redelijkerwijs niet te vergen waren wegens het korte tijdsverloop tussen het ontstaan van gevaar en schade, of indien de benadeelde zelf de gebrekkige toestand heeft opgewekt.
Enfin, laten we inzoomen op de norm dat de bezitter van het opstal aansprakelijk is wanneer de opstal (de weg) “niet voldoet aan de eisen die men daaraan in de gegeven omstandigheden mag stellen en daardoor een gevaar voor personen of zaken oplevert”. Dit betreft een open norm. Door partijen wordt naar handvatten gezocht om houvast aan deze norm te geven. Een manier om dit te bereiken is door verwijzing naar de CROW-richtlijnen.
De naam CROW stond vroeger voor ‘Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek’. Dit is een non-profit organisatie voor overheden en het bedrijfsleven en fungeert als onafhankelijk kennisplatform en netwerkorganisatie voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. In dat kader brengt CROW publicaties zoals richtlijnen en systematieken uit die gericht zijn op het bieden van oplossingen in het kader van onder meer (het beheer van) openbare ruimte, infrastructuur en verkeer en vervoer.
Voor wegbeheer wordt met name verwezen naar de publicaties met nr. 147 (Wegbeheer 2011), nr. 146a (Handboek Visuele Inspectie 2011) en nr. 146b (Handboek Globale Visuele Inspectie 2011). De handboeken van CROW geven indicaties van schades aan de weg en maakt daarbij een onderscheid in een lichte, matige en ernstige schade.
Wat is de juridische status van deze richtlijnen?
Voorop zij gesteld dat deze richtlijnen geen wettelijke basis kennen.
Uit literatuur volgt verder de conclusie dat CROW-richtlijnen in ieder geval geen recht zijn als bedoeld in artikel 79 RO. Daarvan is in beginsel pas sprake indien de normen een wettelijke basis hebben. Nu die wettelijke basis ontbreekt, volgt logischerwijs dat CROW-richtlijnen geen recht kunnen zijn.
In jurisprudentie is hoe dan ook wel bepaald dat rechtzoekenden de richtlijnen als handvat kunnen gebruiken ter beoordeling van de geschonden norm. In rechtspraak is ook bepaald dat de richtlijnen een ondersteunende en adviserende functie hebben. Dat de wettelijke basis ontbreekt, wil echter niet zeggen dat er geen belang aan de norm uit de CROW richtlijn toekomt, maar een beslissende rol kan aan de CROW-richtlijn (vanwege het ontbreken van de wettelijke basis) niet worden toegekend.
Ondanks het ontbreken van een wettelijke basis kan men toch een beroep op CROW-richtlijnen in wegbeheerdersaansprakelijkheidszaken doen.
Heeft u vragen hierover? Neem dan contact op.
